Het hele jaar is een gelegenheid waarin de dienaren van God ernaar streven hun uiterste best te doen om Gods verplichtingen en verboden te gehoorzamen en vrijwillige daden van aanbidding te verrichten om dichter bij hun Heer te komen, extra krediet te verwerven, Zijn gunst te winnen en in aanmerking te komen voor het Paradijs. Omdat de mens niet als een volmaakt schepsel naar deze wereld werd gestuurd, maar met het vermogen en de neiging om zonden te begaan, heeft God in Zijn oneindige barmhartigheid bepaalde tijden gedurende het jaar aangewezen waarin er een overvloed aan beloningen is voor goede daden en een overvloed aan vergeving voor slechte daden.
God de Almachtige zegt:
“Welzeker! Wie zijn gezicht in [volle] overgave tot Allah wendt, en goed doet, ontvangt zijn beloning bij Allah. Voor hen bestaat geen vrees, noch behoeven zij verdrietig te zijn.” [Koran 2:112].
Terwijl we onze tijd op aarde doorbrengen, stapelen we zonden op, zowel kleine als grote. Het is dus noodzakelijk om gebruik te maken van de maanden, dagen en uren waarin Gods genade en gunst op hun toppunt zijn.
De superieure tijden, die zo worden beschreven vanwege de overvloedige stroom van Gods genade en gunst voor Zijn dienaren, zijn verspreid over het jaar. Sommige van de maanden die een grotere verdienstelijke waarde hebben dan de rest zijn de vier heilige maanden, en de maanden Shaban en Ramadan. Voorbeelden van de superieure dagen zijn vrijdag, de dag van ‘Ashura, maandag en donderdag, de nacht van de macht (Laylatul-Qadar), de zes dagen van Shawwal en de eerste tien dagen van Dhu al-Hijjah. Bovendien bevatten bepaalde delen van de dag meer deugd dan andere. Voorbeelden zijn onder meer een uur op vrijdag waarop smeekbeden worden verhoord en het derde deel van de nacht.
Shaban
Shaban is de achtste maand van de islamitische kalender en valt tussen de heilige maand Rajab en de glorieuze maand Ramadan. Het is een van de meest verdienstelijke maanden van het jaar. De Profeet (vrede en zegeningen zij met hem) maakte er een speciale melding van en gaf specifieke instructies over de naleving ervan.
Het woord ‘Shaban’ betekent verspreiden of distribueren. Deze maand werd zo genoemd omdat gedurende deze tijd de bevolking van Arabië zich verspreidde op zoek naar water of op militaire expedities vertrok nadat de heilige maand Rajab was geëindigd.
De maand Shaban is een maand vol goddelijke voorspoed, barmhartigheid en vergeving. Net als bij de andere momenten dat God voor grotere deugd heeft gekozen, komt het belang van de maand Shaban voort uit de waarde ervan als het gaat om grotere winsten en beloningen. Het is daarom in ons grootste voordeel om deze kans te grijpen om goede daden te verrichten en om de beloningen ervan te laten vermenigvuldigen om onze fouten en tekortkomingen door het jaar heen te compenseren.
De Boodschapper van God (vrede en zegeningen zij met hem) zei: “Elke daad van de zoon van Adam wordt vermenigvuldigd van tien tot zevenhonderd keer” [Muslim]. Als dit de beloning is voor goede daden die op enig moment zijn verricht, denk dan eens aan de beloningen die worden verdiend voor het verrichten van goede daden in deze bijzondere tijd!
Goede daden zijn er in vele vormen. Ze komen voort uit het verlangen om God de Almachtige te behagen en leggen uiteindelijk extra gewicht op de goede kant van de weegschaal. Elke keer dat we een goede daad verrichten, slaat de weegschaal dieper door in ons voordeel. Er is niet slechts één manier om dit aan te pakken. God heeft ons in Zijn genade en barmhartigheid talloze wegen naar het goede gegeven. Sommige kunnen zwaar zijn, andere moeiteloos; sommige kunnen openbaar zijn, andere kunnen verborgen zijn; sommige kunnen spiritueel zijn, andere kunnen praktische wereldse waarde hebben voor ons of voor anderen. Maar wat er ook gebeurt, ze worden altijd gemotiveerd door een liefde voor God, hoop op Goddelijke nabijheid en een verheven positie in het hiernamaals.
God de Almachtige zegt:
“En hij, die dan ter grootte van [het gewicht] van een atoom goed heeft gedaan, zal dit zien.” [Koran 99:7] en “Allah doet niet in het minst onrecht aan. Indien het een goede daad is, verdubbelt Hij deze en geeft Hij van Zijn kant een geweldige beloning.” [Koran 4:40].
Geen enkele goede daad, hoe klein of onbeduidend ook, zal onbeloond blijven. Dit komt omdat de beloning voor goede daden gebaseerd is op de daadwerkelijke goedheid die ze met zich meebrengen en alleen God hierover kan oordelen.
De Profeet Mohammed (vrede en zegeningen zij met hem) zei:
“Onderschat geen enkele goede daad, ook al is het [slechts] een glimlach naar je broeder.” [Muslim].
Vasten en Shaban
Wellicht is er geen grotere daad van aanbidding die tijdens deze maand kan worden verricht dan vasten, voornamelijk vanwege de voortreffelijkheid ervan en de superieure beloningen die het met zich meebrengt.
De Profeet (vrede en zegeningen zij met hem) zei:
“Alle goede daden van de mens worden tienvoudig of maximaal zevenhonderd keer beloond. God de Almachtige zegt: Behalve het vasten. Het is van Mij en ik zal de vastende terugbetalen die zijn verlangens en voedsel opgeeft omwille van Mij.” [Bukhari en Muslim].
De Boodschapper van God (vrede en zegeningen zij met hem) benadrukte de uitmuntendheid van de maand Shaban door er meer in te vasten dan in enige andere maand behalve de Ramadan.
Usama Ibn Zayd heeft overgeleverd dat hij ooit tegen de Profeet (vrede en zegeningen zij met hem) zei:
“O Boodschapper van God! Ik zie jou in geen enkele maand zoveel vasten als in Shaban.”
De Profeet (vrede en zegeningen zij met hem) antwoordde:
“Het is een maand waaraan mensen geen aandacht besteden, want deze valt tussen Rajab en Ramadan. Het is een maand waarin daden worden opgeheven naar de Heer der Werelden, dus ik houd ervan dat mijn daden worden opgeheven als ik aan het vasten ben.” [al-Nisa’i].
Uit deze hadith kunnen verschillende lessen worden afgeleid. De Boodschapper van God (vrede en zegeningen zij met hem) vastte gedurende deze maand overvloedig om onze aandacht te vestigen op het belang en de bijzondere verdiensten ervan. Omdat de maand Shaban tussen twee maanden van extra aanbidding valt – Rajab, een heilige maand, en Ramadan – hadden de mensen de neiging deze maand te verwaarlozen en de grote goedheid die hij met zich meebrengt mis te lopen. Dit is de reden waarom de Profeet (vrede en zegeningen zij met hem) door middel van praktische voorbeelden de aandacht van de mensen op deze maand wilde vestigen. De hadith verschaft ons verder de motivatie om onze devotionele activiteiten te vergroten.
Hij zei: “Het is een maand waarin het verslag van onze daden wordt opgeheven naar God de Almachtige.”
Het is dus zeer gepast dat onze daden aan God worden gepresenteerd als we in een staat van vroomheid, oprechtheid, geduld, zelfbeheersing en nederigheid verkeren die door het vasten worden voortgebracht.
Ibn Rajab zei:
“Vasten in Shaban is beter dan vasten in de heilige maanden en het beste vrijwillige vasten wordt gedaan in de maanden die het dichtst bij de Ramadan liggen, ervoor of erna. Het vasten van deze maanden is voor de Ramadan wat al-Sunan al-Rawatib zijn voor de verplichte gebeden. Zij compenseren eventuele tekortkomingen in dat opzicht. Net zoals al-Sunan al-Rawatib beter zijn dan andere soorten vrijwillige gebeden, zo zijn de vasten (in de maanden) vóór en na de Ramadan beter dan de vasten die op andere momenten gedaan.”
Voorbereiding op de Ramadan
Er werd gezegd dat de maand Rajab de maand is waarin we zaden planten. De maand Shaban is de maand waarin we de zaden water geven en de maand Ramadan is de maand waarin we de vruchten van ons werk oogsten. Hoe kunnen de zaden vrucht dragen als we ze niet planten of water geven?
De maand Shaban is een opmaat naar de Ramadan. Hij staat daarom gelijk aan een trainingsperiode voor de komende maand van fysieke en mentale belasting van het vasten. De fysieke beperkingen op het gebied van voeding en seksuele activiteiten die vereist zijn bij het vasten en de nadruk op het bewust vermijden van spirituele en morele gebreken en tekortkomingen tijdens het vasten van Shaban helpen ons allemaal af te komen van begeerten, verlangens en zonden die eerder onze meesters kunnen worden dan onze dienaren.
Andere vrijwillige daden van aanbidding
Omdat Shaban gelijk staat aan een trainingsperiode voor de Ramadan, is het zeer voordelig om daarin te doen wat er in de Ramadan moet worden gedaan. Naast het vasten is het ook wenselijk om overvloedig te bidden, Zsikr (gedenking van God) te verrichten, goede relaties met anderen te onderhouden, aalmoezen te geven en een bewuste en oprechte poging te doen om je te onthouden van zonden en ongehoorzaamheid aan God.
Het is bovendien bijzonder gunstig om de Koran te reciteren en na te denken over de betekenis ervan. Behalve dat het een religieuze plicht is, zal het reciteren van de Koran op de Dag des Oordeels bemiddelen voor degenen die hem reciteerden, hun status in dit leven verhogen, hen tot de beste mensen maken, hen toelaten in het gezelschap van nobele en gehoorzame engelen, en hun rang in het Paradijs verheffen.
Salamah Ibn Kuhayl zei: “Er werd gezegd dat de maand Shaban de maand van de reciteerders [van de Koran] is.”
De maand Shaban is inderdaad een geschikte tijd om winstgevende handel met God te drijven.
Hij zegt: “Degenen die het Boek van Allah voordragen en het gebed verrichten en heimelijk of openlijk bijdragen [aan de behoeftigen] geven van hetgeen Wij hun hebben geschonken, [zij] hopen op een [handels-]winst die nooit verloren gaat.” [Koran 35:29], en “O jullie die geloven! Zal ik jullie tot een [winstgevende] handel leiden, die jullie van een pijnlijke bestraffing zal verlossen?” [Koran 61:10].
De vooravond van midden Shaban herdenken
De vooravond van midden Shaban is een bijzondere nacht. Het gedenken van deze nacht is zonder twijfel geoorloofd, ongeacht de kracht en authenticiteit van de Ahadith die de waarde ervan aantonen. De meerderheid van de geleerden heeft de positie ingenomen dat het toelaatbaar is om te handelen op basis van zwakke hadith als deze verband houden met deugdzame daden, met aansporing en afschrikking.
Er werd overgeleverd dat Aisha, de moeder van de gelovigen (moge God tevreden met haar zijn) zei: “Op een nacht vond ik de Profeet niet in zijn bed, dus ging ik op zoek naar hem. Ik vond hem op de begraafplaats van al-Baqi’ met zijn hoofd naar de hemel gericht. Hij zei: ‘O Aisha! Was je bang dat God en Zijn Boodschapper jou oneerlijk zouden behandelen?’ Ik zei: ‘Nee, ik dacht dat je de nacht was gaan doorbrengen bij een van je [andere] vrouwen.’ Hij zei: ‘God de Almachtige daalt aan de vooravond van midden Shaban neer naar de laagste hemelen en vergeeft meer mensen dan het aantal haren op de huiden van de schapen van Banu Kalb.’ [al-Tirmidhi, Ibn Majah en Ahmad ].
Mu’adh Ibn Jabal (moge God tevreden met hem zijn) leverde over dat de Boodschapper van God (vrede en zegeningen zij met hem) zei:
“Aan de vooravond van midden Shaban kijkt God naar Zijn schepping en vergeeft Hij hen allemaal, behalve de polytheïst en de twistzieke.” [Ibn Majah].
Er is geen bezwaar tegen het herdenken van deze nacht door het uitvoeren van extra devotionele handelingen, individueel of in groep, op voorwaarde dat het niet verplicht en zondig wordt geacht om deze te verwaarlozen en op voorwaarde dat de vieringen niets onwettigs inhouden. Het gebod om “de dagen van God” te herdenken wordt genoemd in de Shari’ah.
God de Almachtige zegt in de Koran: “… en herinner hen aan de dagen van Allah.” [Koran 14:5].
Bovendien verschaft de Sunnah van de Profeet (vrede en zegeningen zij met hem) ons een precedent voor dergelijke herdenkingen, aangezien er werd overgeleverd dat hij op maandag vastte omdat dit de dag was waarop hij werd geboren.
In Sahih Bukhari en Sahih Muslim werd ook opgenomen dat, toen de Profeet (vrede en zegeningen zij met hem) naar Medina migreerde, hij de joden vastend aantrof op de dag van ‘Ashura.
Hij vroeg hen toen: “Wat is de betekenis van deze dag dat jullie vasten?” Zij antwoordden: “Op deze dag heeft God Musa en zijn volk [van hun vijand] bevrijd en Farao en zijn leger verdronken dus vastte Musa deze dag uit dankbaarheid aan God. Wij vasten daarom ook op deze dag.” De Profeet (vrede en zegeningen zij met hem) zei toen: “Wij hebben een groter recht op Musa dan jullie.” Dus hij vastte op deze dag en droeg hij [de moslims] op om te vasten.”
Een historische gebeurtenis
Talrijke overleveringen vermelden de vele deugden die verband houden met de vooravond van midden Shaban. Naast de spirituele uitmuntendheid ervan vond er tijdens deze gezegende nacht een belangrijke gebeurtenis plaats die van bijzondere betekenis is voor moslims. Tijdens zijn reis naar de hemelen, de Miraj, ontving de Profeet Mohammed (vrede en zegeningen zij met hem) het bevel voor hem en zijn volgelingen om de vijf dagelijkse gebeden uit te voeren.
De qiblah, waarnaar de moslims zich moesten richten tijdens het gebed, was Jeruzalem. Tijdens hun verblijf in Mekka en gedurende zestien of zeventien maanden na hun migratie naar Medina hadden de moslims tijdens het gebed hun gezicht naar de Aqsa Moskee in Jeruzalem gekeerd. Toen kwam Gods bevel om de gebedsrichting van Jeruzalem naar Mekka te veranderen. Vooral voor de moslims van Mekka en voor de Profeet (vrede en zegeningen zij met hem) was de Kabah van centrale betekenis. Het feit dat zij werd gebouwd door de Profeet van God, Ibrahim, gaf het niet alleen een grote oudheid, maar benadrukte ook de connectie ervan met de islam. Het was bovendien een symbool van eenheid, de verzamelplaats van alle mensen op bedevaart. Het was dus niet meer dan normaal dat de Boodschapper van God (vrede en zegeningen zij met hem) een oprecht verlangen had om richting de Kabah te bidden. God wist wat zich in het hart van Zijn Boodschapper bevond en beantwoordde zijn diepste verlangen.
Hij zei tegen Zijn Boodschapper: “Wij zien dat jij je gezicht naar de hemel wendt, dus doen Wij jou je tot een gebedsrichting wenden die jou behaagt. Wend dus je gezicht in de richting van de Gewijde Moskee: waar jullie je ook bevinden, wend jullie gezichten in die richting. Degenen aan wie het Boek is gegeven weten zeker dat dit de waarheid is, van hun Heer. Allah is niet onachtzaam omtrent hetgeen zij doen.” [Koran 2:144].
Elke seconde, minuut en uur op een dag of nacht die we besteden aan aanbidding en overgave van God, de Heer van alles, is van uitzonderlijke waarde. Laten we deze kostbare tijden niet verspillen, vooral niet de tijden die God de Almachtige met grotere zegeningen en uitmuntendheid heeft uitgekozen. Laten we niet tot degenen behoren die met betrekking tot deze maand onachtzaam zijn, maar goed gebruik maken van de ontelbare zegeningen en kansen die ons worden geboden. Laten we hard op de deur van de Almachtige kloppen om ons te vergeven, genade met ons te hebben en ons te accepteren onder Zijn rechtvaardige dienaren. Laten we ons tot God wenden met een zuiver hart beladen met geloof. Laat het in deze dagen van geschenken, barmhartigheid en vergeving in ons dadenboek worden geregistreerd dat we
Zijn woorden horen en gehoorzamen: “O jullie die geloven! Wees je bewust van je verantwoordelijkheden jegens Allah en streef naar een toenadering tot Hem en strijd voor Zijn zaak. Wellicht zullen jullie welslagen.” [Koran 5:35]
Volgens de Ahl al-Sunnah, is het neerdalen van Allah in de schepping, niet in de zin van richting, beweging of het begeven in de schepping. Het standpunt van de Ahl al-Sunnah is dat Allah rein is van vergankelijkheid of het hebben van enig soort vergelijkenis met de schepping, zelfs in het aspect van nederdalen in de schepping. Er is in totale zin geen overeenkomstigheid, maar geen correlatie tussen de twee dan alleen De Schepper en zijn ondergeschikte schepping waar Hij in absolute zin rein van is. Er zijn twee standpunten omtrent zulke passages
❶ het niet vertalen maar wel behouden van het woord Nuzul in het Arabisch, doch de werkelijke betekenis van het Arabische woord overlaten aan Allah. Het is daarom niet toegestaan dit te vertalen naar een andere taal omdat het misleidend werkt en een verkeerd beeld over Allah geeft. Of…
❷ het herinterpreteren naar een betekenis volgens de context, je kunt het dan wel vertalen door het te herinterpreteren. Het is duidelijk vanuit de gehele context dat Allah hier aanduidt hoe Barmhartig Hij is met de schepping en Zijn genade uitstort op Zijn dienaren.
De salafistische benadering van zulke passages hierin is dat Hij wel letterlijk nederdaalt in de schepping, maar op een manier dat niet is als de schepping. Hij daalt dus wel neer, verlaat de bovenste hemel voor de onderste etc. Hetzelfde concept hanteren zij ook inzake het hebben van een Hand, been, en overige woorden die aanduiden op delen van een groter geheel omdat zij stellen dat Gods been niet de hand is, Gods gezicht niet de hand is, Gods oog of zelfs ogen niet de hand is, maar de ene oog is niet het andere oog maar wel een Godheid welke deze entiteiten, heeft en hieruit tezamen bestaat. Zij erkennen hierbij dus een God met meerdere ogen en als er bronnen zijn die spreken over “handen” dat het een God is met meerdere handen etc. Het zijn echter volgens hen entiteiten die nooit gezien zijn en derhalve niemand weet hoé deze eruit zien. Deze benadering is verworpen door de Ahl al-Sunnah wal Djama’ah. Meer hierover is basaal beschreven in Zo gelooft een moslim, Risalah al-Badjuri en vele boeken van de Maturidi en Ashari leerschool. MYK]
Online & fysiek – 2 & 9 mrt
De Ramadan komt eraan en weet je niet wanneer het vasten wordt verbroken? Moet je nou de intentie uitspreken of niet? Wil jij het vasten bewust onderhouden? Uit het belangrijke boekwerk Nur al Idah van de geleerde Hassan in ‘Ammār al Shurunbulali
Meld je dan nu aan!
- Leer over de verschillende vormen vasten,
- de regelgeving,
- I'tikaf en Laylatul Qadr.
- Met vraag & antwoord
- Lekkere hapjes en drinken achteraf!
Online, op locatie Rijswijk 15 plaatsen
