Vraag
Is het toegestaan om de Jumuahgebeden en congregatiegebeden op te schorten om het volk te beschermen tegen het Corona-virus?
Antwoord
Alle lof zij Allah, Hij die uniek is, en de vrede zij met degene die de laatste der profeten is. Na het lofprijzen van Allah en de zegenwens op de geliefde Profeet ﷺ verklaart het comité van grootgeleerden van Al-Azhar:
In het licht van de berichtgevingen en rapporten van de gezondheidsinstanties, inzake (Corona-Covid 19) welke nu de vorm heeft aangenomen van een wereldwijde pandemie, is duidelijk dat het gevaar van het virus schuilt in het aspect dat het snel en met gemak verspreidt wordt, daarnaast dat een besmette persoon niet direct de symptomen vertoont waaraan de ziekte herkend kan worden, en hiermee de ziekte op verscheidene plekken onbewust verspreid kan worden.
Een van de nobele doelstellingen van de islamitische wetgeving is om individuen te beschermen, en hen te waarborgen tegen elke vorm van gevaar en schade.
Het comité van grootgeleerden van Al-Azhar verklaart, berustend op zijn islamitische verantwoordelijkheid, dat het islamitisch is toegestaan om de Jumuah en congregatie gebeden in een land op te schorten, uit vrees dat het virus (verder) verspreidt onder de bevolking.
Het is vereist op zieken en ouderen (risicogroepen) thuis te blijven, en dat zij zich houden aan de voorzorgsmaatregelen die door de bevoegde autoriteiten zijn verkondigd. Dit houdt in dat zij niet uitgaan voor de vrijdag- of congregatiegebeden.
Dit besluit volgt op de verklaring van de specialisten (medici en virologen), de officiële statistieken aantonen inzake de verspreiding en het bewijs dat deze ziekte heeft geleidt tot de dood van velen. Het vaststellen van de risico van deze epidemie is islamitisch gezien genoeg op basis van sterke overtuiging (al-Zann al-Ghalib) en wat aangetoond is middels praktijk en ervaring: hoge besmettingspercentage, mogelijke contaminatie en infectie en het muteren van het virus.
De autoriteiten in een land, die zorg dragen voor de welgesteldheid van een volk, dienen alle nodige maatregelen te treffen ter preventie van verspreiding van het virus.
De Schriftgeleerden en onderzoekers zijn het erover eens dat de regel van kracht is: hetgeen verwacht wordt of aan is te komen neemt de regel van wat nu geldt; en dat het waarborgen van de gezondheid en welgesteldheid van de mens een van de grootste doelen is van de islamitische wetgeving.
De islamitische rechtsgeldigheid van het opschorten van het vrijdaggebed, congregatiegebeden en stopzetten daarvan, met het oog op voorkoming van verspreiding van een epidemie volgt uit wat overgeleverd is in de Sahihayn:
«أن عَبْدَ اللهِ بْنَ عَبَّاسٍ قال لِمُؤَذِّنِهِ فِي يَوْمٍ مَطِيرٍ: إِذَا قُلْتَ: أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللهِ، فَلاَ تَقُلْ حَيّ عَلَى الصَّلاَةِ، قُلْ: صَلُّوا فِي بُيُوتِكُمْ، فَكَأَنَّ النَّاسَ اسْتَنْكَرُوا، قَالَ: فَعَلَهُ مَنْ هُوَ خَيْرٌ مِنِّي، إِنَّ الْجُمُعَةَ عَزْمَةٌ، وَإِنِّي كَرِهْتُ أَنْ أُحْرِجَكُمْ، فَتَمْشُونَ فِي الطِّينِ وَالدَّحَضِ
Abdullah b. Abbas levert over dat hij tegen de omroeper op een regenachtige dag zei: Wanneer je hebt verklaard: “Ash-hadu al-laa ilaha illallaah, Ash-hadu anna Muhammad-ar-Rasuloellah” zeg dan niet Hayya Alas-Salah “Kom tot het gebed”, maar roep: Sallu fi Buyutikum “Verricht het gebed in jullie huizen”. De overleveraar zei dat de mensen dit niet correct vonden. Ibn Abbas zei: “Verbazen jullie je om dit?! Voorzeker heeft iemand die beter is dan ik (namelijk de Profeet Muhammad ﷺ) dit eerder gedaan! Het Jumuah is voorzeker verplicht, maar ik vind het niet correct dat ik jullie (verplicht) tot het uitkomen van jullie huizen en dat jullie lopen in modder en op glad grond.”
De Hadith geeft aan om de congregatie na te laten vanwege ontberingen en moeilijkheden die veroorzaakt werd door regen. Er is geen twijfel dat het risico van besmetting bij dit virus groter is dan de ontberingen bij regen voor het gaan naar de gebedshuizen. Hierop is de overduidelijk islamitische toestemming begrepen om het vrijdaggebed in de moskeeën na te laten wanneer een epidemie plaatsvindt. Het toepassen van deze regel is hierom islamitisch legaal en wordt onderkend met simpele rede en middels deductie van de wetgeving.
Het juridische alternatief op het Jumuah-gebed is de vier rak’at thuis tijdens Zuhr, of daar waar het niet druk is.
Daarnaast hebben de Fuqaha duidelijk vermeld dat angst voor leven, verlies van geld of familie een geldig excuus is om het congregatiegebed na te laten.
Baserend op de overlevering van Abu Dawood op gezag van Ibn Abbas vertelt hij dat de geliefde Profeet ﷺ heeft vermeld:
«مَنْ سَمِعَ المنادِيَ فَلَمْ يَمْنَعْهُ مِنَ اتِّبَاعِهِ، عُذْرٌ»، قَالُوا: وَمَا الْعُذْرُ؟ قَالَ: «خَوْفٌ أَوْ مَرَضٌ، لَمْ تُقْبَلْ مِنْهُ الصَّلَاةُ الَّتِي صَلَّى».
“Degene die de omroeper tot het gebed heeft gehoord en niet weerhouden was tot het congregatiegebed middels een excuus – er werd gevraagd wat een excuus is, waarop vermeld werd: angst of ziekte – het gebed welke hij dan heeft verricht zal dan niet geaccepteerd zijn.”
Zo is er ook overgeleverd door de Shaykhayn in hun Sahih in de Hadith van Abd al-Rahman b. Awf dat hij van de geliefde Profeet ﷺ heeft gehoord:
«إِذَا سَمِعْتُمْ بِهِ بِأَرْض فَلاَ تَقْدَمُوا عَلَيْهِ، وَإِذَا وَقَعَ بِأَرْضٍ وَأَنْتُمْ بِهَا فَلاَ تَخْرُجُوا فِرَارًا مِنْهُ».
“Als je hoort dat het (plaag) in een gebied is uitgebroken, betreed het dan niet. Echter wanneer het (plaag) uitbreekt in een land waar je in begeeft, vertrek er dan ook niet van.”
De nobele Profeet ﷺ heeft het daarnaast afgeraden om anderen nadeel te bezorgen op plaatsen waar mensen bijeenkomen.
فعَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ رضي الله عنهما قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «مَنْ أَكَلَ ثُومًا أَوْ بَصَلًا فَلْيَعْتَزِلْنَا، أَوْ لِيَعْتَزِلْ مَسْجِدَنَا، وَلْيَقْعُدْ فِي بَيْتِهِ» متفق عليه.
Zo levert Jabir b. Abdullah over dat de geliefde profeet ﷺ heeft vermeld: “Wie knoflook of ui eet, laat hem zich van ons isoleren / onze moskee vermijden, en laat hem in zijn huis blijven.” Overgeleverd door Muslim en Bukhari.
Wat opgemerkt moet worden is dat in de Hadith gesproken wordt om een lichte nadeel, doch heeft geleid tot het nalaten van het gebed. Het zou dan in overmaat moeten gelden in het geval van een pandemie welke zich daarnaast zeer snel (zonder te waarnemen) verspreidt, en resulteert in een ongekende ramp. We zoeken onze toevlucht bij Allah hiervan.
Het angst welke zich nu heeft bewerkstelligd is onderbouwd vanwege de snelle verspreiding van het virus, de potentie ervan tot doden en het gebrek tot een effectieve behandeling ervoor. Dit is de reden dat de moslim geëxcuseerd wordt van het bijeenkomen tot het vrijdaggebed of een congregatiegebed.
* Dienovereenkomstig: Verklaart het comité van grootgeleerden van Al-Azhar:
Het is principieel vanuit de islam toegestaan om het bijeenkomen tot het vrijdagsgebed en de congregatiegebeden tijdelijk op te schorten, zeker wanneer een congregatie leidt tot de verspreiding van dit levensgevaarlijke virus.
Het comité wil daarnaast graag op de volgende drie zaken attenderen:
De eerste:
Het is verplicht om het oproep tot het gebed te doen voor elk gebed in de moskee, zelfs in het geval dat de congregatie tot het vrijdagsgebed en het congregatiegebed is opgeschort. Het is toegestaan dat de omroeper dan bij elke Azan oproept: “Sallu fi Buyutikum (Bid het gebed in jullie huizen)”
De tweede:
Voor de mensen die in een huis wonen kunnen onderling in een Jama’ah bidden, omdat het niet vereist is dat de Jama’ah in een moskee hoeft te zijn totdat het gevaar van de epidemie geweken is.
Ten derde:
Alle burgers dienen zich wettelijk te houden aan de instructie en uitleg van de gezondheidsautoriteiten om de verspreiding van het virus te beperken en het te elimineren, en informatie in te winnen van de officiële bronnen, en de valse geruchten te vermijden die angst inboezemen, onrust veroorzaken en zorgen voor verwarring.
Het comité van grootgeleerden van Al-Azhar roept de moslims op tot het onderhouden van het gebed en het afsmeken tot God – de Almachtige – met nederigheid voor de steun en hulp van de zieken, het verrichten van vrijwillige en goede daden, zodat Allah de plaag van de wereld opheft, en ons land en alle mensen redt van deze epidemie, ziekten en kwalen. Hij is de beste aan wie gevraagd wordt en de grootste hoop.
Voorzeker is Allah de beste beschermer en de meest barmhartige.
Het comité van grootgeleerden van Al-Azhar
Zondag 15/3/2020 AD
