De toepassing van Fiqh van noodzaak om levens te beschermen De Islamitische Jurisprudentie (Fiqh) staat bekend om zijn draagkracht en toepasbaarheid ongeacht tijd, plaats, situatie en individu. Dit blijkt door de flexibiliteit die de islam toont bij zeer uitdagende en veranderende omstandigheden. Speciaal voor zulke gevallen is er Fiqh al-Nawazil: Jurisprudentie en fatwa voor nieuw opkomende problemen. Deze baseert zich op het begrijpen en het toepassen van het concept van Darurah (noodzaak), waarmee in tijden van ontberingen de mensheid geholpen wordt uitzonderlijke situaties te overleven door het formuleren van fatawa. Met de wereldwijde uitbraak van het Coronavirus (COVID-19) hebben moslims een dringende nood aan het toepassen van de Fiqh van noodzaak. Door middel van zulke fatawa vindt de mensheid vergemakkelijking in tijden van ontberingen, en kan zij tegelijkertijd ook de islamitische wet naleven. In deze context zei Imam Shafi: إن الأمر إذا ضاق اتسع وإذا اتسع ضاق “Als een zaak moeilijk is, verlicht die dan; en als een zaak gemakkelijk is, beperk die dan”. De Juristen en rechtstheoretici (Usulyun) leidden uit de handelingen en de stilzwijgende goedkeuring van de Profeet ﷺ een aantal wettelijke stelregels af die gelden in moeilijke tijden en omstandigheden. Deze stelregel luidt: الضرورات تبيح المحظورات “Noodzaak maakt het verboden toelaatbaar”. Volgens Imam ibn al-Subki en al-Suyti wordt de noodzaak bepaald door de omvang daarvan. Juristen hebben op basis van deze ruimte in de wetgeving bij een levensbedreigende situatie toegestaan om bijvoorbeeld kadaver te eten of alcohol te nuttigen. Het afleiden van de Fiqhregels is voornamelijk gebaseerd op het vinden van een zorgvuldig balans tussen algemeen belang (maslaha) en schade (mafsadah). Dit is waarom juristen verklaren dat het essentieel is om te balanceren wat onder noodzaak valt en wat een beperking is. Op basis van noodzaak en balans daarin, wordt iets dus gedoogd/toegestaan wat normaal gesproken islamitisch verboden is, dit is wanneer het als doel kent om de volgende vijf doelen te waarborgen: 1) leven; 2) eigendom; 3) geloof; 4) nageslacht; 5) eer; of 6) om moeilijkheden op te heffen wanneer geconstateerd wordt dat een levensbedreigende situatie niet af te wenden is. Over het laatste punt zijn de juristen eens dat het eveneens valt onder noodzakelijke menselijke behoeftes (hajiyyat). Ook hiervoor geldt hetzelfde oordeel, namelijk dat iets toegestaan/gedoogd wordt om zo de vijf doelstellingen te behalen. In dit opzicht waren de juristen het eens dat behoeftes, hetzij algemeen of persoonlijk, dezelfde regel neemt van noodzaak. In de Fatawa van al-Nawazil is er ook een andere stelregel van de juristen bekend welke als volgt luidt: المشقة تجلب التيسير “Moeilijkheden leidt tot vergemakkelijking”. Het toepassen van deze stelregels, in tijden van moeilijkheden of opkomende omstandigheden, zorgt voor het wegnemen van ontberingen. Voor de Mukallafeen (iemand die belast is met het naleven van de wet) faciliteert het gemak en dit principe toont in realiteit de grootheid van Fiqh aan en de draagkracht van de islamitische wet. Het is belangrijk dat schriftgeleerden en juristen realiseren dat het toepassen van deze stelregels, in tijden van nood of noodzaak, in overeenstemming is met het behalen van de vijf belangrijke doelstellingen van de islamitische wetgeving. In casus Corona en de gezamenlijke gebeden In navolging van deze wettelijke stelregels, heeft de Egyptische Dar al-Ifta en de Raad van Seniore Geleerden van al-Azhar verklaart, dat vanwege de COVID-19-uitbraak het toegestaan is om de gemeenschappelijke en vrijdaggebeden